Skip to content

Commit

Permalink
Browse files Browse the repository at this point in the history
  • Loading branch information
dgreefhorst committed May 6, 2024
2 parents bf40f14 + ebd4edc commit bd5b95f
Show file tree
Hide file tree
Showing 230 changed files with 1,220 additions and 1,132 deletions.
Original file line number Diff line number Diff line change
Expand Up @@ -30,13 +30,13 @@ <h2>Nieuwe uitwisselpatronen</h2>
Een ander nieuw uitwisselpatroon is het gevolg van de <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-c1ce30891ce64e08ae67b0695bff29f1.html">Single Digital Gateway verordening</a> en de daarbij behorende implementing regulation. Deze verordening zorgt ervoor dat iedereen in de EU op dezelfde manier toegang heeft tot een gedefinieerde verzameling van digitale overheidsdiensten. Informatie en procedures moeten online worden aangeboden en toegankelijk zijn via het portaal Your Europe. Het Once Only Technical System (OOTS) zorgt ervoor dat gegevens van Europese overheden toegankelijk zijn, en maar één keer hoeven te worden verstrekt. In de basis lijkt het uitwisselpatroon voor OOTS op die van de wallet, in de zin dat er ook een tussenliggend component is dat zorgt dat verklaringen van bronhouders bij afnemers komen. De klantreis is wel heel anders. Een gebruiker wordt expliciet gerouteerd van een portaal van de afnemer (dienstverlener) naar een portaal van de afnemerkant van het OOTS, naar een portaal van de aanbodkant van het OOTS. In dat laatste portaal kan de gebruiker een preview van de verklaring inzien, voordat deze toestemming geeft om de verklaring te delen. Het OOTS is in tegenstelling tot de wallet ook niet één systeem, maar een combinatie van systemen van aanbieders en afnemers.
</p>
<p><center><img src="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/images/visie4.svg"></center></p>
<p>Een inzicht is dat het standaard uitwisselpatroon dat hoort bij RESTful API's niet goed past op alle use-cases. Zo kan het bijvoorbeeld leiden tot een groot aantal interacties om een bepaalde gebruikerstransactie te ondersteunen, en daarmee tot een slechte performance. Een alternatief uitwisselpatroon dat in een aantal gevallen beter past is <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-b72405ee2dea40629a0a330260ede075.html">event-gebaseerde gegevensuitwisseling</a>. Het kernidee is dat de afnemer niet om gegevens vraagt, maar zich alleen abonneert op bepaalde gebeurtenissen die vervolgens door de aanbieder worden verspreid naar alle geabonneerde partijen. Dit patroon wordt belangrijker gegeven dat er meer aandacht ontstaat voor (levens)gebeurtenissen en pro-actieve dienstverlening. Het pro-actief leveren van diensten vraagt immers dat gereageerd wordt op relevante gebeurtenissen. Daarnaast speelt dit patroon een belangrijke rol als een beweging wordt gemaakt naar gegevens bij de bron. In die beweging hebben afnemers de gegevens niet zelf, maar willen ze wel kunnen acteren op bepaalde gebeurtenissen. Dit vraagt dat bronhouders in hun registratie ook de gebeurtenissen vastleggen die ten grondslag liggen aan de gegevens.
<p>Een inzicht is dat het standaard uitwisselpatroon dat hoort bij RESTful API's niet goed past op alle use-cases. Zo kan het bijvoorbeeld leiden tot een groot aantal interacties om een bepaalde gebruikerstransactie te ondersteunen, en daarmee tot een slechte performance. Een alternatief uitwisselpatroon dat in een aantal gevallen beter past is <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-b72405ee2dea40629a0a330260ede075.html">event-gebaseerde gegevensuitwisseling</a>. Het kernidee is dat de afnemer niet om gegevens vraagt, maar zich alleen abonneert op bepaalde gebeurtenissen die vervolgens door de aanbieder worden verspreid naar alle geabonneerde partijen. Dit patroon is belangrijk om afnemers te informeren over gebeurtenissen waarop zij moeten acteren. Het maakt het ook mogelijk dat afnemers geïnformeerd worden over wijzigingen in gegevens die ze eerder hebben ontvangen. Het wordt ook belangrijker gegeven dat er meer aandacht ontstaat voor (levens)gebeurtenissen en pro-actieve dienstverlening. Het pro-actief leveren van diensten vraagt immers dat gereageerd wordt op relevante gebeurtenissen.
</p>
<p><center><img src="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/images/visie5.svg"></center></p>
<p>Er ontstaan ook nieuwe interactiepatronen om op een andere manier met privacy om te gaan. Er zijn allerlei Privacy Enhancing Technologies (PET's) die hiervoor mechanismen bieden. Het <a href="https://nicpet.pleio.nl/">Nationaal innovatiecentrum voor PET's (Nicpet)</a> is een goede bron voor informatie en advies. Een voorbeeld van een PET is Multi Party Computation (MPC). Dit is een cryptografische techniek die partijen in staat stelt gezamenlijke berekeningen uit te voeren op gedeelde gegevens, zonder deze daadwerkelijk te onthullen. Het creëert een veilige omgeving waarin partijen gezamenlijke berekeningen kunnen uitvoeren zonder de onderliggende gegevens met elkaar te delen. De techniek versleutelt lokaal de gegevens van de partijen en deelt de versleutelde gegevens over verschillende partijen. Berekeningen worden lokaal bij de partijen zelf uitgevoerd op deze versleutelde gegevens, en alleen het eindresultaat wordt met alle partijen gedeeld. Dit waarborgt zowel de privacy van de individuele partijen als de vertrouwelijkheid van de gegevens.</p>
<h2>De rol van metagegevens in gegevensuitwisseling</h2>
<p>
Gegevensuitwisseling kan alleen werken als er ook metagegevens zijn die bepalen wat de gegevens betekenen en hoe ermee wordt omgegaan. Metagegevens zijn een belangrijke basis onder de <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-a3ff1bdac53d4cf28526f9f3f360ffcf.html">FAIR-principes</a>. Door datasets en gegevensdiensten te publiceren in relevante catalogi zijn ze vindbaar. Door in de metagegevens te verwijzen naar <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-108681ef00724a4ba689f412dd9ba257.html">begrippen</a>, informatie- en gegevensmodellen worden gegevens interoperabel. Het opnemen van metagegevens over de beperkingen, rechten en plichten die van toepassing zijn worden de gegevens ook herbruikbaar. Belangrijk is dat metagegevens <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-1786a7952d0e4aa9882e7416ba13c3d7.html">begrijpelijk zijn verwoord zodat ze eenvoudig kunnen worden begrepen</a>. Ook in de uitwisseling zelf spelen metagegevens een belangrijke rol. Ze kunnen aangeven waar gegevens vandaan komen, hoe ze zijn ontstaan en wanneer ze zijn uitgewisseld. Hierdoor zorgen metagegevens ook voor herleidbaarheid en geloofwaardigheid van gegevens.</p>
<p>
Begrippen, informatie- en gegevensmodellen zijn zelf ook een vorm van metagegevens. Ze beschrijven de betekenis en structuur van de gegevens. Begrippen zijn daarbij het <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-108681ef00724a4ba689f412dd9ba257.html">startpunt voor gemeenschappelijke begripsvorming</a>. Zij worden in wet- en regelgeving verankerd, waardoor ze een formele status krijgen. Door informatie- en gegevensmodellen te <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-ed8bb4317e15400a813ffc816f0823cb.html">verbinden</a> aan deze begrippen kan er geen misverstand bestaan over hun betekenis. Als ook <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-ed8bb4317e15400a813ffc816f0823cb.html">verbindingen</a> worden gelegd vanuit gegevensmodellen naar schema's en uiteindelijk ook naar de individuele gegevens zelf is deze betekenis in de gehele keten geborgd. Het wordt dan ook mogelijk voor een eindgebruiker om de betekenis van een individueel gegeven op zijn scherm, in een rapportage of dashboard op te vragen.
Begrippen, informatie- en gegevensmodellen zijn zelf ook een vorm van metagegevens. Ze beschrijven de betekenis en structuur van de gegevens. Begrippen zijn daarbij het <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-108681ef00724a4ba689f412dd9ba257.html">startpunt voor gemeenschappelijke begripsvorming</a>. Zij worden in wet- en regelgeving verankerd, waardoor ze een formele status krijgen. Door informatie- en gegevensmodellen te <a href="https://minbzk.github.io/gdi-gegevensuitwisseling/content/elements/id-ed8bb4317e15400a813ffc816f0823cb.html">verbinden</a> aan deze begrippen kan er geen misverstand bestaan over hun betekenis. Als ook verbindingen worden gelegd vanuit gegevensmodellen naar schema's en uiteindelijk ook naar de individuele gegevens zelf is deze betekenis in de gehele keten geborgd. Het wordt dan ook mogelijk voor een eindgebruiker om de betekenis van een individueel gegeven op zijn scherm, in een rapportage of dashboard op te vragen.
</p><p style="font-size:5px;text-align:right">id-65626af39b714343abdc1b5e9d8bfb21</p></div></div></body></html>
Original file line number Diff line number Diff line change
@@ -1 +1 @@
<html class="frame"><head><meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;charset=utf-8"><title>Principes > 4.4. Aanbieders kunnen notificeren over belangrijke gebeurtenissen</title><script type="text/javascript" src="../../lib/jquery/jquery.min.js"></script><link type="text/css" rel="stylesheet" href="../../lib/bootstrap/css/bootstrap.min.yeti.css"><script type="text/javascript" src="../../lib/bootstrap/js/bootstrap-3.3.2.min.js"></script><link type="text/css" rel="stylesheet" href="../../lib/bootstrap/css/bootstrap.min.yeti.css"><link type="text/css" rel="stylesheet" href="../../css/model.css"><script type="text/javascript" src="../../js/frame2.js"></script></head><body><style>p,ul,ol {font-size: 14px;}h1 {color: #000088;font-family: "Open Sans","Helvetica Neue",Helvetica,Arial,sans-serif;font-size: 150%;font-weight:bold;}h2 {color: #000088;font-family: "Open Sans","Helvetica Neue",Helvetica,Arial,sans-serif;font-size: 120%;font-weight:bold;}h3 {color: #000088;font-family: "Open Sans","Helvetica Neue",Helvetica,Arial,sans-serif;font-size: 110%;font-weight:bold;}li {list-style: disc;}</style><div class="panel panel-default root-panel"><div class="panel-heading root-panel-heading"><b>Principes > 4.4. Aanbieders kunnen notificeren over belangrijke gebeurtenissen</b></div><div class="panel-body root-panel-body"><table class="table table-striped table-hover table-condensed"><tbody><tr><td width=200 valign="top">Rationale</td><td class="convertlinks no-margin" style="white-space:pre-wrap">De werkagenda waardegedreven digitaliseren stelt dat overheidsdienstverlening proactief zou moeten zijn en georganiseerd vanuit het perspectief van burgers en ondernemers o.a. aan de hand van levensgebeurtenissen. Dit betekent dat het belangrijk is om informatie over levensgebeurtenissen te delen. Overheidsorganisaties zijn voor hun dienstverlening afhankelijk van gebeurtenissen waarover zij geïnformeerd worden door anderen. Daarnaast geldt dat afnemers liefst zelf geen kopie van gegevens bijhouden, maar dan wel willen weten of bepaalde gegevens gewijzigd zijn, omdat deze bijvoorbeeld ook in hun eigen administratie zijn opgenomen.</td></tr><tr><td valign="top">Implicaties</td><td class="convertlinks no-margin" style="white-space:pre-wrap">1. Organisaties definiëren expliciet welke levensgebeurtenissen zij op willen acteren en welke gegevensuitwisselingen met andere organisaties hiervoor nodig zijn.<br>2. Aanbieders kunnen notificaties verstrekken als belangrijke gebeurtenissen plaatsvinden, zoals wanneer bepaalde gegevens wijzigen.<br>3. Aanbieders kunnen ook notificaties verstrekken als historische gegevens wijzigen (iets dat liefst niet gebeurt, maar in uitzonderlijke gevallen toch kan optreden).<br>4. Er zijn mechanismen die borgen dat de notificaties daadwerkelijk worden ontvangen door afnemers.</td></tr><tr><td>Relatie met bedrijfsfuncties</td><td class="convertlinks no-margin" style="white-space:pre-wrap"><a href="..\elements\id-0da09931f8ac4b368c786703913087bf.html">Aanbieden gegevens</a> is gerelateerd aan [...] <br><a href="..\elements\id-5b081702561f47dba7f87dddb4ef9a19.html">Beheren gebeurtenissen</a> realiseert [...] <br><a href="..\elements\id-0117f3617bc9465ca0df8a0441383b79.html">Abonneren en notificeren</a> realiseert [...] <br><a href="..\elements\id-d2465138e3d44120a0132c92bc8ffdf3.html">Gegarandeerd afleveren</a> realiseert [...] <br></td></tr></tbody></table><p style="font-size:5px;text-align:right">id-b72405ee2dea40629a0a330260ede075</p></div></div></body></html>
<html class="frame"><head><meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;charset=utf-8"><title>Principes > 4.4. Aanbieders kunnen notificeren over belangrijke gebeurtenissen</title><script type="text/javascript" src="../../lib/jquery/jquery.min.js"></script><link type="text/css" rel="stylesheet" href="../../lib/bootstrap/css/bootstrap.min.yeti.css"><script type="text/javascript" src="../../lib/bootstrap/js/bootstrap-3.3.2.min.js"></script><link type="text/css" rel="stylesheet" href="../../lib/bootstrap/css/bootstrap.min.yeti.css"><link type="text/css" rel="stylesheet" href="../../css/model.css"><script type="text/javascript" src="../../js/frame2.js"></script></head><body><style>p,ul,ol {font-size: 14px;}h1 {color: #000088;font-family: "Open Sans","Helvetica Neue",Helvetica,Arial,sans-serif;font-size: 150%;font-weight:bold;}h2 {color: #000088;font-family: "Open Sans","Helvetica Neue",Helvetica,Arial,sans-serif;font-size: 120%;font-weight:bold;}h3 {color: #000088;font-family: "Open Sans","Helvetica Neue",Helvetica,Arial,sans-serif;font-size: 110%;font-weight:bold;}li {list-style: disc;}</style><div class="panel panel-default root-panel"><div class="panel-heading root-panel-heading"><b>Principes > 4.4. Aanbieders kunnen notificeren over belangrijke gebeurtenissen</b></div><div class="panel-body root-panel-body"><table class="table table-striped table-hover table-condensed"><tbody><tr><td width=200 valign="top">Rationale</td><td class="convertlinks no-margin" style="white-space:pre-wrap">Overheidsorganisaties willen worden geïnformeerd over gebeurtenissen waarop zij moeten acteren. Ze willen ook weten of er wijzigingen zijn opgetreden in gegevens die ze eerder hebben ontvangen. De werkagenda waardegedreven digitaliseren stelt dat overheidsdienstverlening proactief zou moeten zijn en georganiseerd vanuit het perspectief van burgers en ondernemers o.a. aan de hand van levensgebeurtenissen. Dit betekent dat het belangrijk is om informatie over levensgebeurtenissen te delen. </td></tr><tr><td valign="top">Implicaties</td><td class="convertlinks no-margin" style="white-space:pre-wrap">1. Organisaties definiëren expliciet welke (levens)gebeurtenissen zij op willen acteren en welke gegevensuitwisselingen met andere organisaties hiervoor nodig zijn.<br>2. Aanbieders kunnen notificaties verstrekken als belangrijke gebeurtenissen plaatsvinden, zoals wanneer bepaalde gegevens wijzigen.<br>3. Aanbieders kunnen ook notificaties verstrekken als historische gegevens wijzigen (iets dat liefst niet gebeurt, maar in uitzonderlijke gevallen toch kan optreden).<br>4. Er zijn mechanismen die borgen dat de notificaties daadwerkelijk worden ontvangen door afnemers.</td></tr><tr><td>Relatie met bedrijfsfuncties</td><td class="convertlinks no-margin" style="white-space:pre-wrap"><a href="..\elements\id-0da09931f8ac4b368c786703913087bf.html">Aanbieden gegevens</a> is gerelateerd aan [...] <br><a href="..\elements\id-5b081702561f47dba7f87dddb4ef9a19.html">Beheren gebeurtenissen</a> realiseert [...] <br><a href="..\elements\id-0117f3617bc9465ca0df8a0441383b79.html">Abonneren en notificeren</a> realiseert [...] <br><a href="..\elements\id-d2465138e3d44120a0132c92bc8ffdf3.html">Gegarandeerd afleveren</a> realiseert [...] <br></td></tr></tbody></table><p style="font-size:5px;text-align:right">id-b72405ee2dea40629a0a330260ede075</p></div></div></body></html>
Loading

0 comments on commit bd5b95f

Please sign in to comment.